De Bruegel Code
Bruegels code ontcijferd
Velen zien de vijfhonderdjarige Pieter Bruegel de Oude (+1526-1569) nog altijd enkel als schilder van gezellige boerentaferelen, mooie winterlandschappen en volkse folklore. Deze lezing neemt de luisteraar-kijker echter mee op een spannende speurtocht in de andere helft van zijn schilderijen, waaruit een nieuwe Bruegel tevoorschijn komt: een historieschilder, een satirische cartoonist en een ketterse pacifist. In zijn dubbele bodems blijkt onze populairste kunstenaar immers verborgen commentaar te leveren op de actualiteit, met de bittere strijd tegen het opkomende protestantisme en de aanloop naar de Tachtigjarige Oorlog. Zijn schilderijen vormen op die manier - wat nog nooit werd gezien - één doorlopend beeldverhaal over de turbulente geschiedenis van de jaren 1560.
Classicus Leo Spaepen ontcijfert de code die ons toelaat de echte betekenis van minstens vijftien bekende schilderijen eindelijk te begrijpen. Omdat het echter onmogelijk is al die werken in twee uur tijd te analyseren, kan men kiezen tussen twee alternatieven:
Tekst en concept: Leo Spaepen
Lezing A: De Dulle Griet, een grandioze politieke cartoon
Deze lezing begint bij de toevallige vondst, 45 jaar geleden, van een tekening van een oude herberg. Die vondst leidde, stapje voor stapje, naar de ontdekking van Bruegels ars operandi in De volkstelling te Betlehem. Via nog een drietal andere schilderijen leidt onze zoektocht uiteindelijk naar de volledige ontraadseling van het meest mysterieuze schilderij uit onze kunstgeschiedenis: De Dulle Griet.
Lezing B: Bruegel en de aanloop naar de Tachtigjarige Oorlog
Deze lezing is eigenlijk een vervolg op de eerste, maar kan ook los daarvan worden gekozen. In dat laatste geval wordt eerst de ontdekking van de code in een notendop samengevat, maar zonder De Dulle Griet. Het accent ligt dan verder vooral op de manier waarop Bruegels schilderijen de ontwikkeling van het politiek-religieuze conflict op de voet volgen, tot en met de eerste veldslagen van de oorlog, en ook op de invloed die hij daarbij onderging van de 'ketterse' leer van de 'profeet' Hendrik Niclaes.
